نقش تحزب در جذب مشارکت عمومی/8
نقش تحزب در جذب مشارکت عمومی/8
#شفیعی_مطهر
مبانی حزب در فقه
1) امر به معروف و نهی از منکر (نظارت عمومی)
در سوره آل عمران، ایه 104 می‌فرماید:
«و لتکن منکم امة یدعون الی الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون».
در ایه 110 نیز آمده است:
«کنتم خیر امة اخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر...»
این
آیات مسلمانان را به اصلاح، نظارت بر نظام اجتماعی و برنامه‌های دولت،
نظام اجتماعی و وحدت ملی دعوت می‌کنند و در پی آن‌اند که مسئله حاکمیت
صالح، و توافق و خیراندیشی در جامعه اسلامی بسط یابد.
و در این راستا، احزاب نهادهایی هستند که می‌توانند بر جریان و روند امور جامعه تأثیرگذار بوده، نظارتی نهادینه‌شده بر ارکان قدرت داشته باشند. روشن است که براساس فریضه امر به معروف و نهی از منکر، همه افراد نسبت به یکدیگر ولی و صاحب‌اختیار هستند و فریضه امر به معروف نباید منحصر در موضوعات جزیی و فردی شود؛ بلکه در مسائل کلان جامعه نیز می‌تواند راه پیدا کند. چنین چیزی بدون همبستگی افراد صالح و آگاه، یعنی حزب، امکان‌پذیر نیست. برای نظارت نهادینه‌شده بر ارکان قدرت باید نیروی مجهز و فعالی وجود داشته باشد تا در وقت خود، معروف را در جامعه محقق و از منکرات جلوگیری نماید. از آنجا که این امر، مقدمه امر به معروف است و مقدمه واجب، واجب است، تشکیل حزب برای این امر مهم ضروری به نظر می‌رسد.
[حسینعلی منتظری؛ ولایة الفقیه، صص 42 و 43]
امام خمینی(ره) طبق فتوایی، حصول نتیجه امر به معروف در جامعه را، نه به صورت فردی، بلکه به صورت جمعی و وجوب آن را کفایی می‌داند.
[ امام خمینی؛ تحریر الوسیله، (ج 1)؛ (تهران: نشر اسلامی، 1356 ش)؛ صص 435 و 436]
علامه
نایینی (ره) اصل نظارت بر قدرت و مراقبت ملت از آن و جواب‌گو بودن متصدیان
امر را چنان مهم می‌شمارد که آن ها را به عنوان دلیل ترقی اسلام در صدر
اسلام می‌داند. ایشان می‌گوید در صدر اسلام، سرعت سیر ترقی و نفوذ اسلام به
سبب رعایت اصول فوق، محیر عقول عالم شد. ولی بعد از معاویه و تبدیل این
اصول به ضّد آن ها، وضع دگرگون و حالت موقوفی برای اسلام پیدا شد.
[علامه محمدحسین نائینی؛ تنبیه الأمة و تنزیه الملّة؛ (قم: شرکت سهامی انتشار، 1380 ش)؛ ص 17]
@amotahar
