همبستگی اجتماعی در نگاه اسلام /12

همبستگی اجتماعی در نگاه اسلام /12

 #شفیعی_مطهر

نقش پیوند‌های اجتماعی در ایجاد همبستگی اجتماعی

اسلام تنها دینی است که با صراحت، دعوت خود را به دو صورت بیان کرده است:
1. دعوت به اصل اجتماع و اتحاد؛ 
2. دستور ساخت اجتماع اسلامی بر مبنای اتفاق و اتحاد با هدف پاسداری از منافع معنوی و مادی و دفاع از آن اجتماع.

(سید محمد‌حسین طباطبایی، 1382: 11 و 12.)
پیوند های اجتماعی در اسلام را از جنبه‌های گوناگون می‌توان بررسی کرد.

1. رابطه فرد و جامعه

اسلام کوشیده است میان فرد و جامعه، پیوند درستی برقرار کند و فرد و جامعه هر دو به یکسان برای اسلام مهم بوده‌اند. برای آن که حیثیت جامعه تهدید نشود، برخی رفتارهای فردی، مانند دروغ‌گویی، حقد و حسادت، غش و فریب‌کاری، خبرچینی، شهادت دروغ، تمجید نفس، فتنه‌گری و… را ممنوع و صفت‌های نفسانی دیگری همانند راست‌گویی، اخلاص، احترام به هم‌نوعان و حفظ مال، جان و آبروی انسان‌های دیگر را تشویق کرده است.

(محمدحسین ادیب، 1963م: 13و18.)

2. روابط میان افراد

اسلام با طرح آموزه‌هایی مانند حسن خلق، رعایت انصاف، احسان به دیگران و مواسات کوشیده است هم‌بستگی میان مسلمانان را تقویت و نهادینه کند. 

یارى به دیگران

از جلوه هاى خدمتگزارى , یارى به دیگران است . یارى در مسائل و مشکلات زندگى , بویژه در بعد مالى واقتصادى , که از آن در فرهنگ اسلامى , تعبیر به[مواسات] شده است .

در معناى واژه مواسات گفته اند:

مواسات (با همزه ) با برادران دینى , عبارت است از یارى رساندن به آنان , با مال و جان و مانند آن , در چیزهایى که به آن نیازمندند و مواسات (با واو) هم در لغت به همین معنى به کار رفته است.

دراهمیت این عمل سخن فراوان است . پیامبر اکرم(ص) کمک رسانى به برادران دینى را (مواساه الاخ فى الله )از بهترین و سرآمدترین کارها (سیدالاعمال ) شمرده است  . در سیره و روش آن حضرت برترى و فضیلت از آن کسانى بود که داراى این صفت باشند.

... اعظمهم عنده منزله احسنهم مواساه و موازره

اگر جامعه اسلامى را مانند پیکر واحدى بدانیم ,اعضاى این پیکر ارتباطى حیاتى و سرنوشت ساز, با یکدیگر دارند . اختلال و کم کارى در یک عضو, عامل به هم خوردن تعادل بدن خواهد شد. دراین هنگام , بقیه اعضا باید به کمک آن عضو بشتابند و به او یارى دهند تا نظم و تعادل به بدن برگردد و حیات و زندگى ممکن شود. این حقیقت , در سطح جامعه اسلامى نیز باید پیاده شود .اگر نیازمندى به عللى نتواند خود را همپاى دیگران قرار دهد, شایسته است دیگران به او یارى دهند تا عدالت و تعادل اجتماعى در جامعه محقق گردد. 

امام صادق (ع) ایجاد مواسات را به عنوان حق افراد جامعه اسلامى بر یکدیگر بیان فرموده است :

یحق على المسلمین الاجتهاد فى التواصل والتعاون والتعاطف و المواساه لاهل الحاجه و تعاطف بعضهم على بعض

مسلمانان موظفند در راه پیوستگى و کمک نسبت به نیازمندان کوشا و جدى باشند,از عواطف اخلاقى و کمک هاى مالى مضایقه نکنند به هنگام گرفتارى و نیاز, یار و یاور هم باشند.

ادامه دارد...

گاه گویه های مطهر مشتاق نگاه شماست :@amotahar