عوامل «علوّ» و غرور چیست؟

عوامل «علوّ» و غرور چیست؟

#شفیعی_مطهر

عوامل متعدّدی می تواند آتش «علوّ» و سرکشی و غرور را در انسان شعله ور سازد. از مهم ترین این عوامل می توان از قدرت، ثروت و علم نام برد. آن گونه که پیشتر گفتیم حتی گاهی «تقوا»، «زهد» و «عبادت» نیز می تواند مایه عُجب و غرور شود. 

صاحب نظران اخلاق بعضی از راه های مبارزه با فزون خواهی و علوّ طلبی را چنین بر می شمارند:

1- توجه به خدا و یاد او

2- تعیین حریم یا ایجاد تعادل در امیال

3-   اخلاص

4-   مبارزه همه جانبه با امیال نفسانی

5-    بصیرت و آگاهی

6-    مبارزه با رذایل و پرورش فضایل(12) 

راه های تعدیل این عوامل متفاوت است. راه تعدیل انباشتگی ثروت از نظر اسلام پرداخت زکات، خمس و سایر حقوق واجبه و مستحبّه است. مفسّران ذیل آیه فوق (83 سوره قصص) نحوه برخورد حضرت موسی (ع) را با سرکشی و طغیان قارون بیان می کنند.

«در باره علّت مجادله قارون با موسی (ع) نوشته اند که موسی به او گفته بود که باید زکات بدهد و با او صلح کرده بود که از هر 1000 درهم و دینار یک درهم یا یک دینار، و از هر 1000 گوسفند یک رأس و خلاصه از هر هزار فقره از مال و منال خود یک هزارم آن را در راه خداوند به زکات دهد. قارون پیش خود حساب کرده بود، و این مقدار را گزاف یافته بود. لذا بنی اسرائیل را تحریک کرد و گفت: موسی آمده است که مال شما را از دستتان بگیرد و نیرنگی اندیشید و زنی بد کاره را با مالی فریفت که در ملأ عام و در حضور همگان به موسی تهمت زنا زند. او نیز چنین کرد .  چون موسی او را قسم داد که راستش را بگو، وجدان زن بیدار شد و گفت: آری، تو بی گناهی و این کار توطئه بود. موسی (ع) به درگاه خداوند تضرّع و بر قارون نفرین کرد. خداوند به نفرین او قارون و خانه و گنج خانه هایش را به کام زمین فرو برد.(13)» 

 

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar