فرایند توسعه را از کجا بیاغازیم؟
فرایند توسعه را از کجا بیاغازیم؟
#شفیعی_مطهر
اگر در جهان بشریت،عفریت فقر و تهیدستی،گلوی محرومان و گرسنگان را می فشارد،
اگر اهریمن بیماری و بی سوادی،جان و روان انسان ها را می آزارد،
اگر هیولای استعمار و استثمار با توده های زحمتکش جهان می ستیزد و خون ستمدیدگان را بر زمین می ریزد،
اگر خلق های پابرهنه متفرّق اند و دشمنان مردم،متّفق،
اگر حاکمیت استبداد و حکومت بیداد مردم جهان را از پیشرفت و رشد بازمی دارد،
همه به علت بلای توسعه نیافتگی ملت هاست.
توسعه، روندی است فراگیر در جهت افزایش توانایی های انسانی- اجتماعی برای پاسخ گویی به نیازهای انسانی- اجتماعی، ضمن آن که نیازها پیوسته در پرتو ارزش های فرهنگی جامعه و بینش های پایداری جهان پالایش یابند.
این گونه توسعه، نیازهای کنونی را بدون کاهش توانایی نسل های آتی دربرآوردن نیازهایشان، برآورده می کند و توسعه ای پایدار است.
پدیده توسعه را در آیینه نگاه چند صاحب نظر توسعه به تماشا می نشینیم:
پروفسور هگن (صاحب نظر توسعه) :
شخصیت فرهنگی انسان اصلی ترین عامل ایجادکننده توسعه است.
پروفسور تئودور شولتز (برنده جایزه نوبل) :
کلید توسعه در دست انسان آموزش دیده است ، نه در منابع فیزیکی و مادی.
آدام اسمیت ( پدر علم اقتصاد ) :
مهارت نیروی کار ، مهم ترین عامل توسعه است و منابع انسانی پایه اصلی ثروت ملت ها به شمار می رود و سرمایه های مادی و طبیعی عامل تبعی اند، نه عامل اصلی.
رابرت مالتوس :
آموزش و پرورش باعث پیدایش نظم ، تدبیر و اخلاق می شود و موجب آزادی فردی و تقویت دوراندیشی جامعه است.
مایکل تودارو :
از نظر اقتصاددانان آنچه در نهایت خصوصیات و روند توسعه اقتصادی و اجتماعی یک کشور را تعیین می کند ، منابع انسانی آن کشور است.
جان کنت گالبرایت :
این آموزش و پرورش است که توده مردم را مستعد قبول راه ها و روش های جدید برای تحقق توسعه می سازد . اعتلای یک ملت به آموزش و پرورش آن ملت بستگی دارد.
کنفوسیوس حکیم چینی در ۴۰۰۰ سال پیش اعلام کرد:
کشوری که روی آموزش و پرورش خود سرمایه گذاری می کند ، هیچ گاه ورشکسته نمی شود.
بر پایه رهنمودهای فوق می توان آموزش و پرورش را چنین تعریف کرد:
هدف از آموزش و پرورش ، پرورش عقل سلیم در آحاد جامعه است تا از طریق آن بتوان رفتار ، کردار و قضاوت های صحیح را برای مردم شکل داد . برای ساختن فرد ، خانواده و جامعه و برای دست یابی به ارزش هایی همچون خوبی ها ، آزادی ها ، زیبایی ها ، حقیقت ها و رشد و کمال.
در این فرایند، آموزش و پرورش هم ابزار و بستر توسعه است ، هم یکی از عوامل و ایزارهای توسعه و هم یکی از اهداف مهم توسعه.
انسان محور توسعه است ، آن هم انسان آموزش دیده که با عقلانیت ، تدبیر ، آزادی ، عدالت و رشد، سامان زندگی خود و دیگران را پی ریزی کند و آن هم در جهت رسیدن به خوبی ها ، عدالت ، آزادی ، زیبایی ، حقیقت و رشد . نقش آموزش در این گونه حرکت ها ، مستمر ، پایدار و تاریخی است. آموزش در این بستر همزاد انسان می شود و تا پایان مسیر با اوست.
بی شک توسعه ، انسانی را سرباز و محور و راهبر خود می داند که دارای ویژگی های پیش برنده باشد.
این ویژگی ها عبارتند از :
دارا بودن روحیه عقل گرایی ، خردگرایی ، جهان گرایی ، جمع گرایی ، آینده نگری ، انسان گرایی ، جهان بینی باز ، باورهای آگاهی بخش ، فرهنگ پذیری ، محاسبه پذیری ، وقت شناسی ، آینده شناسی ، خستگی ناپذیری ، خیرخواهی ، آزادی خواهی ، میهن پرستی ، صلح خواهی ، آرامش طلبی ، تغییرپذیری ، آزاداندیشی ، آزادگفتن ، آزادکوشیدن ، تعصب آگاهانه توام با خرد ، روحیه وحدت خواهی ، توان هزینه فایده کردن فعالیت ها ، توان مرتبه بندی کردن اولویت ها ، هدف داشتن ، مشارکت جویی و...
(منبع: ماهنامه آیین ،ش۳۲ و ۳۳ ، مقاله آقای محمد ستاری فر)
ما باید توسعه آموزش آموزش و پرورش را در راس همه برنامه ها و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در صدر برنامه های مهم آموزش و پرورش قرار دهیم و آن را به عنوان یک برنامه زیر ساختی ارزیابی کنیم. در برنامه های توسعه فرهنگی و اصلاحات آموزشی می توانیم با بهره گیری از نیروی عظیم مغز افزار مدیران واحدهای آموزشی گام های بلندی برداریم. در این صورت مدیران قادر می شوند تا با بهره گیری از اطلاعات پردازش شده در دسترس، نیازهای گوناگون واحدهای آموزشی خود را مانند: برنامه ریزی، کنترل، تأمین منابع، کیفیت بخشی و … پاسخ داده، روش های کاری، اداری و آموزشی را بهینه سازند.
آموزش مدیران می تواند نخستین گام در توسعه صنعت «آی سی تی» تلقی شود. این آموزش می تواند شیوه مدیریت آنان را متحوّل ساخته، با استفاده از روش های صحیح علمی انجام وظایف اداری و آموزشی خود عمق بخشند. با امید به فردایی روشن تر.
گاه گویه های مطهر telegram.me/amotahar
